Zodra Ruby de Witte haar Bachelor op zak heeft wil ze weg uit Amsterdam. Tijdens haar studententijd kwam ze in aanraking met de Alpenclub en gedurende de trips die ze ondernam maakte ze kennis met verschillende berggidsen. Ze realiseerde zich: dit is het coolste beroep aller tijden. Met een zaadje in haar hoofd dat langzaam begon te ontkiemen pakte ze haar weinige bezittingen, en vertrok ze naar Chamonix.
‘Tijdens de trips die ik deed met de Alpenclub kwam ik natuurlijk al in aanraking met berggidsen’ vertelt Ruby vanuit haar huis in Briançon. ‘Op dat moment zag ik alles nog een beetje vanaf een afstandje. De mogelijkheid om zelf berggids te worden leek toen nog erg ver weg, dat idee moest bij mij echt even groeien.’
In Chamonix wordt Ruby echter direct omringd door allemaal mensen die zich voorbereidden voor de gidsexamens, en dan begint er iets te dagen. ‘In het begin kwamen berggidsen voor mij uit een heel ander rijk. In mijn hoofd waren het echt een soort superhelden, maar in Chamonix zag ik met eigen ogen dat al deze (aspirant) gidsen ook gewoon maar mensen zijn. Gewone jongens en meiden die worstelen met hun eigen angsten en uitdagingen maar desondanks keihard werken om hun droom waar te maken. Dat was het moment dat ik me realiseerde dat berggids worden ook voor mij mogelijk was. Er was alleen één probleem: ik had letterlijk nog nooit op ski’s gestaan.’
‘Als je toegelaten wil worden tot de berggids-opleiding is goed off-piste kunnen skiën een must. Ik begon met skilessen in Chamonix en probeerde later vooral ook veel zelf op te lossen. Goed leren skiën kost bakken met geld maar ik had het geluk dat er hier in Frankrijk speciale opleidingen zijn die je voorbereiden op de toelatingsexamens, en die opleidingen worden ook nog eens gefinancierd door de staat. Op die manier ben ik twee weken op pad geweest met berggidsen die me leerden tourskiën en specifiek aandacht gaven aan de zaken die getoetst worden bij de gidsexamens. Dat is echt mijn redding geweest.
Ongeluk
Een reddingsoperatie van een heel ander kaliber maakt Ruby niet veel later mee, als ze met een groep van vijf een tocht op hoogte gaat maken als voorbereiding op de ski-examens. Een ervaring die in één klap haar toekomst als berggids op losse schroeven zet. ‘Met de examens in het vooruitzicht wilden we alvast een acclimatisatietocht maken in een gebied niet ver hiervandaan. Op gegeven moment moesten we een sneeuwcouloir door en met de ski’s op onze rugzak gebonden klommen we omhoog. Het was niet bijzonder steil, het leek niet eens heel dreigend, maar toen klonk er plotseling een geluid. Ik denk dat er stenen loskwamen die ook weer andere losse stenen meenamen, precies op het moment dat wij ons in een soort trechter bevonden. Het was een soort monopolie. Twee andere meisjes werden geraakt, en één van hen kwam eerst nog op mij terecht voordat ze verder naar beneden viel. Ze kwamen beneden op de gletsjer terecht en op dat moment voelde alles heel surreëel. Ik bleef maar denken: “waarom bewegen ze niet, waarom bewegen ze niet. Ze moeten bewegen.” ‘
Wat er precies gebeurd is dringt op dat moment nog niet helemaal tot de rest van de groep door. ‘Ik was echt in blinde paniek. Ik ben als een idioot naar boven geklommen, me er de hele tijd van bewust dat er nog meer stenen konden vallen. Toen we boven waren hebben we de helikopter gebeld en daarna zijn we naar de hut gegaan. Dat voelde heel raar, dat die hut er was. Een soort baken van civilisatie, vlakbij een plek die zo verschrikkelijk wild en onveilig was. Toen we in de hut waren kwamen de helikopters overvliegen, en even later kregen we het bericht dat beide meisjes de val niet hadden overleefd.’
Getraumatiseerd
In de periode die volgt heeft Ruby nauwelijks door hoe getraumatiseerd ze eigenlijk is. ‘De nasleep van het ongeluk was heel intens. Ik was zo gefocust op die twee meisjes, hun ouders en de begrafenissen dat ik me eigenlijk niet realiseerde hoe doodsbang ik was geweest.’
En dan zijn er ook nog de toelatingsexamens, waar ze al zolang naartoe werkt. ‘Het idee was: terug op het paard en examens doen. De schouders eronder en doorgaan. Ik dacht zelf: ik kies voor het alpinisme dus wat er ook gebeurt, ik moet ermee om kunnen gaan. Als ik zo stoer ben om te alpineren dan moet ik ook kunnen dealen met de gevolgen, want dat is de keuze die ik heb gemaakt.’
De donkere kant van het alpinisme
Twee jaar lang loopt Ruby rond met traumaklachten. Ze wordt toegelaten tot de berggidsopleiding en beklimt meerdere toppen, maar het plezier en het vertrouwen is verdwenen. ‘Pas toen een berggids me vertelde dat ik duidelijk getraumatiseerd was ging ik in therapie. Met behulp van EMDR verdween de ergste traumareactie, en ik leerde dat -als je ervoor kiest alpinist te worden- dat niet direct betekent dat je ook alles aankan wat er in de bergen gebeurt. Je hebt geen idee wat er allemaal door je heengaat als je eenmaal zoiets hebt meegemaakt, en ik had echt hulp nodig bij het verwerken ervan. Het feit dat veel mensen omkomen in de bergen is nog steeds één van de donkere kanten van het alpinisme waar ik mee worstel. Als ik nu in de bergen ben dan voel ik een soort inwendig getouwtrek tussen: wat is het plezier dat ik hier uithaal en wat zijn de risico’s?’
Machocultuur en de verheerlijking van het stereotype mannelijke alpinist
Eén van de dingen die Ruby zich realiseert is dat ze het erg lastig vindt om de bergen in te gaan met mensen die ook nauw betrokken waren bij het ongeluk. Om die reden breekt ze de Franse opleiding af, en begint ze overnieuw in Italië. Op de vraag of de berggidswereld echt zo’n machowereldje is barst ze in lachen uit. ‘Ik zit in het Italiáánse berggidswereldje, dat is waar mogelijk nog veel erger! Maar ik kan er wel om lachen. Eerlijk gezegd kan ik ook niet precies uitleggen wat het nou zo macho maakt. Ik denk dat het vooral de verheerlijking is van het stereotype mannelijke alpinist, een soort adoratie voor alles wat sterk en stoer is.’
‘Er zijn een paar instructeurs die ons continu uittesten en dat drukt best en stempel op de opleiding. Dat vind ik zo nu en dan best lastig. We moeten continu laten zien wat we waard zijn en daardoor is er minder oog voor pedagogiek en het leerproces. Ik vraag me ook wel eens af hoe de berggids-opleiding eruit zou zien als hij gerund werd door vrouwen. Waarschijnlijk zijn de gidsen die eruit komen dan even goed, maar ook een stuk empatischer. Om die reden vind ik het soms wel jammer dat er nog zo’n machosfeer om de bergsport heen hangt. Naar mijn mening kan de bergervaring voor veel mensen een stuk leuker en kwalitatiever zijn als er meer ruimte is voor empathie en pedagogiek.’
In 2025 wordt Ruby beoordeeld voor de vier basismodules van de opleiding en daarna mag ze aan de slag als aspirant berggids. ‘Als ik eenmaal aspirant berggids ben dan heb ik nog vijf jaar om de finale examens te halen. In de tussentijd hoop ik een kind te krijgen, als het allemaal werkt. Zoiets kan je natuurlijk niet bestellen. Ik wil sowieso berggids worden, maar ik wil ook al heel lang moeder worden. Welke van de twee het eerst gaat lukken moet nog blijken.
Op social media deelt Ruby haar verhalen onder de naam ‘Outdoor Earthapple.’ ‘Ik noem mezelf altijd een aardappel omdat ik een heel Hollands aardappelhoofd heb. Toen ging ik dat vrij vertalen naar outdoor earthapple en dat klonk eigenlijk wel grappig. Ik ben supernerdy en ik denk niet dat ik ooit een hoog niveau van coolheid zal bereiken, maar ik wilde ook voorkomen dat mijn verhalen een ‘kijk mij cool zijn’-vibe uit zouden stralen. Alpinisme wordt online als iets heel cools en smooths neergezet, er zit heel veel ego omheen. Maar ik vind het belangrijk om alle aspecten van de bergsport te belichten. De mooie dingen maar ook de onzekerheden; het hele traject. Ik wil het eerlijke verhaal vertellen, niet alleen de hoogtepunten.’